ბოლო წლებში საწყობებისა და ლოგისტიკის სექტორის მიმართ ინტერესი მნიშვნელოვნად გაიზარდა, რაც განპირობებული იყო სწრაფი ეკონომიკური ზრდითა და ადგილობრივი/საგარეო ვაჭრობის გააქტიურებით. აღნიშნული აისახა თბილისის მასშტაბით საწყობების მოთხოვნისა და იჯარის ფასების ზრდაში. ამის პარალელურად დაჩქარდა მიწოდებაც. თუმცა, თბილისში თანამედროვე საწყობების მიწოდება კვლავ შეზღუდულია და ჩვენი შეფასებით სექტორი ამ მიმართულებით შემდეგი 7-8 წლის განმავლობაში განვითარდება.
მიწოდება: ამჟამად თბილისში საწყობების მიწოდება არის 920 ათასი კვ. მეტრი. აქედან, 94% არის მშრალი საწყობები, ხოლო დანარჩენი 6% სამაცივრე მეურნეობები. მიუხედავად იმისა, რომ მშრალი საწყობების მიწოდება 2024 წელს 2020 წელთან შედარებით 30%-ით არის გაზრდილი, არსებული საწყობების დიდი ნაწილი საბჭოთა კავშირის დროინდელი შენობები ან ძალიან დაბალი ხარისხის საწყობებია, რომლებიც მოთხოვნის კრიტერიუმებს ძირითადად არ შეესაბამება. მშენებლობაზე გაცემული ნებართვებისა და დაანონსებული პროექტების გათვალისწინებით, 2026 წლის ბოლოსთვის მშრალი საწყობების მიწოდების 33%-იანი ზრდა არის მოსალოდნელი, საიდანაც უდიდესი ნაწილი მაღალი ხარისხის საწყობებია.
მოთხოვნა: გალტ & თაგარტის კვლევის ფარგლებში გამოიკითხა 40 მსხვილი კომპანია, რომლებიც თბილისის ბაზარზე საწყობებზე მოთხოვნის 38%-ს ქმნიან. შედეგებმა აჩვენა, რომ მომდევნო სამ წელში საწყობებზე მოთხოვნა მაღალ დონეზე შენარჩუნდება. ამასთან, გამოკითხული კომპანიების უმეტესობა ამ საჭიროებას საკუთარი საწყობების აშენებით დააკმაყოფილებს.
იჯარის ფასი: საწყობებზე გაზრდილი მოთხოვნისა და საოპერაციო ხარჯების მატების ფონზე გაიზარდა იჯარის ფასებიც. 2024 წელს, თბილისში ახალ კონტრაქტებში მშრალი საწყობების საშუალო იჯარა კვადრატულ მეტრზე, გადასახადების გარეშე, $5-6 ფარგლებში მერყეობდა, რაც წინა წლებთან შედარებით მნიშვნელოვნად არის გაზრდილი. ამასთან, საწყობის ხარისხის და დანიშნულების გათვალისწინებით იჯარის ვარიაცია მაღალია. მოკლევადიან პერიოდში ფასების არსებულ ნიშნულზე დასტაბილურებაა მოსალოდნელი. თუმცა, საშუალო და გრძელვადიან პერიოდში ფასების დინამიკაზე იმოქმედებს მოთხოვნა/მიწოდების ბალანსი, საოპერაციო ხარჯების დინამიკა და სექტორის რეგულაციები.
ლოგისტიკის მოდელები: საქართველოში ლოგისტიკის ინდუსტრია განსხვავებული მიმართულებით ვითარდება ევროპულ ანალოგებთან შედარებით. კერძოდ, სასაწყობე და ლოგისტიკური სერვისების აუთსორსინგი ნაკლებად არის გავრცელებული და კომპანიების უმეტესობა ლოგისტიკურ პროცესებს თავისით მართავს. ეს ტენდენცია მაშინ გაჩნდა, როდესაც კომპანიები გაფართოებას იწყებდნენ, თუმცა დიდი და თანამედროვე საწყობების შეზღუდული მიწოდების გამო, იძულებულნი გახდნენ საკუთარი ობიექტები აეშენებინათ. დროთა განმავლობაში, მათ ლოგისტიკის მართვაში საჭირო გამოცდილება და კვალიფიკაცია ჩამოუყალიბდათ, რის შედეგადაც დღეს ისინი ამ პროცესის შიდა მართვას ამჯობინებენ. განვითარებულ ქვეყნებში ამ ფუნქციას ძირითადად 3PL (Third-Party Logistics) პროვაიდერები ახორციელებენ. ეს კომპანიებს საშუალებას აძლევს, სრულად კონცენტრირდნენ თავიანთ ძირითად საქმიანობაზე და არ ჩაერთონ ლოგისტიკის მართვაში. გალტ & თაგარტის გამოკითხვის მიხედვით, ადგილობრივი კომპანიებისგან 3PL სერვისებზე გადასვლის მზაობა არ იკვეთება საშუალოვადიან პერიოდში. ამჟამად საქართველოში ამ სერვისებით ძირითადად საერთაშორისო კომპანიები სარგებლობენ.
